جامعه اقتصادی؛با رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات، این فناوری که ابتدا، تنها تسهیل‌گر فرآیندهای دستی صنعت مالی و بانکداری بود، به توانمندسازی برای تغییر ماهیت و ساختار و مدل‌های کسب و کاری این صنعت بدل شد. فین‌تک، نامی است که برای این بخش جدید حوزه مالی و صنعت بانکداری استفاده می‌شود. فین‌تک و استارت‌آپ‌های این حوزه در جهان سوم با کشورهای توسعه‌یافته رویکردهای متفاوت و نقاط اثرگذاری مختلفی را انتخاب کرده‌اند.
به گزارش جامعه اقتصادی،در سال‌های اخیر، اکوسیستم استارت‌آپی به مفهومی رایج و مورد توجه در بین کارآفرینان، سرمایه‌گذاران، محققین، نهادهای آکادمیک و سیاست‌گذاران دولتی در ایران بدل شده است. این کسب‌وکارهای کوچک و مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته، به دور از فرآیندهای دست و پاگیر معمول و هزینه‌های گزاف تحقیق و توسعه در شرکت‌های بزرگ، یک ایده بدیع و نوآورانه را در یک تیم کوچک و باانگیزه، بسط و توسعه داده و به یک دستاورد فناورانه بزرگ بدل می‌کنند. اما بزرگ‌ترین چالش استارت‌آپ‌ها، کمبود منابع مالی و جذب سرمایه است که این مسئله، در بین استارت‌آپ‌های ایرانی نیز به شدت مشهود است.
فین‌تک همانند بسیاری از حوزه‌های نوپای دیگر فرصتی بسیار مناسب برای ایجاد هم‌ترازی ایران در مقیاس جهانی با روندهای نوین اقتصاد جهانی است. در این مسیر، بانک‌ها با بازآفرینی خود و ارائه پلتفرم‌های مناسب و استارت‌آپ‌های فین‌تک با بازطراحی مدل‌های کسب و کاری خود و ارائه خدمات مناسب، مهم‌ترین اقدامات اجرایی را انجام خواهند داد. اما تمامی تلاش‌ها بدون تغییر نگاه و رویکرد سلبی متولیان متعدد و نهادهای قانون‌گذار و تسهیل‌گری و هدایت به جای ایجاد ضوابط و مجوزهای جدید راه زیادی پیش نخواهد برد.
امروزه، نگاه دنیا به استارت‌آپ‌ها و دانش‌بنیان‌ها است و فعالیت‌های سنتی به اتمام رسیده است. باید زمینه‌ای در کشور فراهم شود تا ما نیز بیش‌ازپیش، به این بخش ورود کنیم. امروز دیگر نگاه دولتی داشتن، جواب نمی‌دهد و باید به بخش خصوصی اعتماد کنیم.
در کشورهای توسعه‌یافته در سال‌های گذشته، با توجه به رشد شبکه‌های پرداخت و نفوذ بانکداری، رویکرد فین‌تک بیشتر به ارائه خدمات بهتر یا ارزان‌تر در صنعت پرداخت، سیستم‌های پردازش و تحلیل اطلاعات و مشاوره مالی به‌صورت شخصی‌سازی‌شده متمرکز بوده است. در سال‌های اخیر، بخشی از توان و تمرکز بازیگران این عرصه معطوف به اقتصاد اشتراکی و ظرفیت‌های بی‌بدیل این حوزه شده است.
ظرفیت‌هایی که پیش از این، امکان دسترسی و استحصال آنها وجود نداشت. اما فناوری اطلاعات و ارتباطات مسوول توانمندسازی برای استفاده از فرصت‌های این حوزه شد. تمامی فعالیت‌های اشتراکی مانند جمع‌سپاری مالی و وام‌های اشتراکی، بخش‌هایی کوچک از این حوزه هستند.
آینده فین‌تک در ایران، همانند گذشته آن، متاثر از روندهای جهانی، اما به شکلی متفاوت از آن پیش خواهد رفت. نسل بعدی مشتریان خدمات مالی و بانکی، انتظارات بسیار متفاوتی خواهند داشت. مراجعه به شعبه حتی برای افتتاح حساب برای آنها بی‌معنی خواهد بود و پرداخت را نه به‌عنوان فرآیندی مجزا، که متجانس و آمیخته با اتفاقات روزمره و ابزارها و گجت‌های خود خواهند خواست. اما به نظر می‌رسد آینده فین‌تک در ایران به جای جایگزینی با بانک‌ها، به سمت هم‌زیستی، مشارکت و انتفاع دوجانبه و البته ناگزیر پیش خواهد رفت.
یکی از راهکارهای رفع چالش‌های مالی و تأمین منابع سرمایه‌ای برای استارت‌آپ‌ها، بانک‌های دولتی و خصوصی هستند که همکاری آنها با استارت‌آپ‌ها، یک بازی برد-برد محسوب می‌شود. از یک‌سو، نظام بانکی کشور، توسعه یافته و با ارتقاء فرآیندهای بانکداری و به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته در این حوزه، خدمات قابل‌توجهی به مشتریان بانک‌ها ارائه می‌شود و از سوی دیگر، روند توسعه و تجاری‌سازی فناوری در کسب‌وکارهای نوپا، تسریع می‌گردد. امروزه، توسعه بانکداری الکترونیکی، ایجاد مفهوم بانکداری مجازی و گذار از بانکداری سنتی به بانکداری مدرن، همه در گروی همکاری نزدیک نظام بانکی با استارت آپ‌ها و به‌ویژه فین‌تک‌ها است.
بانک‌ها برای ارائه خدمات مناسب، جذب و نگهداشت مشتریان خود، ناچار به پذیرش این بازیگر جدید و تعریف روابط جدیدی در این حوزه هستند. از سوی دیگر، استارت‌آپ‌های فین‌تک برای کاهش مشکلات قانونی خود، ایجاد دسترسی بهتر به مشتریان، شبکه‌های پرداخت و مالی و داده‌های مرتبط، بهترین راه را همکاری با بانک‌ها و نهادهای مالی خواهند دانست. می‌توان گفت مهم‌ترین دارایی بانک‌ها، اعتماد مشتریان و مردم به آنهاست و این، بزرگ‌ترین نیاز استارت‌آپ‌های فین‌تک خواهد بود.
بانک‌ها با بازتعریف خود، به ارائه پلتفرم مناسب برای تعامل با استارت‌آپ‌های فین‌تک خواهند پرداخت و با استفاده از مجوزها و ابزارهای مالی، توان مالی خود و همچنین اعتماد مشتریان، اعتبارسنجی، تضامین مالی، خدمات و ابزارهای مالی، زمینه لازم برای فعالیت استارت‌آپ‌های فین‌تک را فراهم می‌کنند. به این‌شکل، تولید و ارائه خدمات جدید را به استارت‌آپ‌های فین‌تک واگذار خواهند کرد. پیش‌بینی می‌شود که امنیت، هویت به‌عنوان سرویس (Identity as a Service – IDaaS) و اهلیت‌سنجی، مهم‌ترین زمینه‌های کاری استارت‌آپ‌های فین‌تک ایرانی در آینده خواهد بود.
مدیر مسئول : فرزانه کشاورز معتمدی
